Truyện ngắn của AN THỊ HỒNG (Nguồn TC số 296/8/2024)
Tin con trai bà Nhàn chuẩn bị cưới một cô "cave" làm vợ đã nhanh chóng lan khắp khu phố nhỏ. Hầu hết mọi người ở quanh đó mỗi ngày đều lấy cớ gặp bà Nhàn để hỏi han. Người muốn chia sẻ với bà thì ít mà tò mò chuyện thì nhiều. Rồi những khi túm năm tụm ba, họ lại đưa vấn đề ấy ra tranh luận. Có bà bảo, sao gia đình bà Nhàn có thể có thể chấp nhận được con dâu là “cave”.
Bởi gia đình bà đều là cán bộ nhà nước. Chẳng gì thì ông nhà là đội trưởng công an hình sự, còn bà là giáo viên về hưu. Người lại một mực cho rằng, trước sau bà Nhàn cũng phải đồng ý, cô ta đang mang trong mình con của anh Hiếu, mà đã là máu mủ ruột già thì làm sao bỏ được. Nghe những lời bàn tán xì xào đó, bà Nhàn chỉ biết thở dài. Đã thế, hôm nào đi chợ hay có việc gì rời khỏi nhà, y như rằng bà phải dừng lại trong ngõ đến chục lần để trả lời hàng xóm rằng quyết định của bà thế nào? Hôm nay, khi bà tổ trưởng dân phố đến nhà thông báo tối nay ra nhà văn hoá họp cũng là dò ý việc ấy. Bà Nhàn chỉ nén tiếng thở dài: Tôi sao quyết định được hạnh phúc của chúng nó.
Nói thì nói thế thôi chứ bà giận anh Hiếu lắm. Bà sẽ không bao giờ đồng ý một cô gái như vậy làm dâu con trong nhà. Tuần trước, anh đưa cô gái tên Hương về và nói rõ sự tình, xin bà tổ chức đám cưới nho nhỏ. Tối đó, trước khi đi ngủ, bà đã lên phòng, nói chuyện rất lâu với con trai. Nhẹ nhàng cầm tay con, bà phân tích:
- Có phúc được vợ, vô phúc được nợ, chuyện vợ chồng là chuyện cả đời, con phải rút kinh nghiệm, đừng để...
- Mẹ ơi! Lần này con đã tìm hiểu kỹ rồi. Hương là người tốt mẹ ạ. Mong mẹ tác hợp cho chúng con!- anh Hiếu thong thả.
Bà vẫn nhẹ nhàng:
- Các cụ đã dạy, mua trâu xem vó, lấy vợ xem nòi, mẹ thấy nhà cô ta bố chết trong tù, mẹ bỏ đi biệt xứ, cô ta lại làm cái nghề chẳng trong sạch gì. Lấy cô ta làm vợ, con chẳng mang tai tiếng với bạn bè, làng xóm sao?
- Cô ấy làm tiếp viên trong vũ trường thì có gì xấu hả mẹ? Với lại người ta vẫn nói, lấy đĩ về làm vợ chứ ai lấy vợ về làm đĩ- anh Hiếu hạ giọng nói nhỏ - Mong mẹ đồng ý, chúng con sớm chọn ngày cưới, Hương còn ổn định sinh cháu. Con con cũng là cháu của mẹ...
Thấy thái độ anh Hiếu không có vẻ gì là tiếp thu lời mẹ, bà chuyển giọng:
- Cô ta làm ở đó mỗi ngày gặp gỡ, quan hệ với hàng trăm đàn ông, biết có phải cháu tôi không? Đừng để người ăn ốc, người đổ vỏ!
- Con đã quyết lấy Hương. Mẹ đừng cản con nữa. Thôi mẹ xuống nhà nghỉ đi không muộn rồi!
Nghe anh Hiếu trả lời với thái độ kiên quyết, bà tím mặt, giận đùng đùng, tay đang cầm cốc nước quăng mạnh xuống nhà:
- Đi, đi ngay với đồ con gái hư hỏng đó đi, coi như tôi không có người con bất hiếu như anh!
...Rồi bà lẳng lặng sang ban thờ chồng với cây bật lửa đốt nén hương thắp lên:
- Ông ơi! Tôi và ông có làm điều thất đức đâu mà sao vận hạn cứ ập vào nhà mình thế này. Ông sống khôn, chết thiêng về phù hộ độ trì cho tôi và con, chỉ bảo nó thoát khỏi u mê và suy nghĩ minh mẫn, tỉnh táo. Trước nay, thằng Hiếu nó luôn nghe lời tôi, sao giờ lại trở nên ngang bướng, cố chấp như vậy.
Khói hương nghi ngút tỏa khắp gian nhà. Bà Nhàn bước vào gian phòng riêng, mở sách, bắt đầu gõ mõ. Từ ngày ông mất, bà có thói quen tụng kinh mỗi tối cho tâm hồn nhẹ nhàng, thanh thản. Nhưng sao lần này, bà càng tụng lại càng thấy lòng mình như có hàng ngàn, hàng vạn tảng đá đè nặng...
Lấy nhau gần 10 năm, chạy chữa khắp nơi mà ông bà Nhàn vẫn chưa sinh được con. Cứ có ai mách ở đâu có thầy thuốc chữa được bệnh là vợ chồng ông bà đôn đáo đi ngay. Rồi có lần đi Lào Cai công tác, bà được anh cán bộ trên đó giới thiệu một ông thầy lang chuyên bốc thuốc chữa bệnh vô sinh. Sau hơn 1 năm thuốc thang, ông bà đã sinh được mụn con trai. Mừng rỡ, ông bà đặt luôn tên con là Hiếu. Hiếu lớn lên trong tình yêu thương vô bờ bến của cha mẹ.
Khi anh Hiếu vào Đại học thì tai họa ập xuống gia đình bà. Ông nhà trên đường cùng đồng đội truy đuổi toán tội phạm nguy hiểm buôn ma túy đã bị trúng đạn và hy sinh. Những ngày tháng sau đó, bà nén lại nỗi đau mất chồng, tiếp tục sống và dồn tất cả niềm hy vọng vào anh Hiếu. Tốt nghiệp đại học, anh Hiếu từ chối nhiều lời mời hấp dẫn từ các công ty kinh doanh có tiếng ở nước ngoài, quyết định làm việc ở một công ty gần nhà để được ở gần mẹ. Hai năm sau, anh giới thiệu với bà người yêu và xin phép cưới. Cô gái xinh xắn, đang làm kế toán cho một công ty người nước ngoài. Nghe nói, bố mẹ của cô gái cũng đều là cán bộ hưu trí. Mấy lần người yêu anh Hiếu đến nhà, ngắm nghía kỹ, con gái mông to, hông nở như các cụ nói sẽ sinh dễ và nuôi con khéo, bà gật gật đầu hài lòng. Dù chưa mấy ưng cô ấy chẳng hề biết công việc nội trợ nhưng bà cũng thông cảm cho qua khi anh Hiếu phân bua: thời buổi này mẹ bảo, tụi con bận rộn suốt ngày, lấy đâu thì giờ bếp núc.
Đám cưới của anh Hiếu được tổ chức linh đình không lâu sau đó. Bà Nhàn hãnh diện lắm khi bạn bè, hàng xóm ai đến dự cũng chúc mừng, số bà đúng là sướng, có cậu con trai giỏi giang, con dâu lại xinh đẹp, gia đình tử tế, công việc đàng hoàng. Nhưng hai năm, ba năm, bà Nhàn sốt ruột vì mãi chưa thấy chúng sinh con. Bà nhiều lần nói gần nói xa rằng bà nghỉ hưu rồi, kể có đứa cháu để bế thì vui biết mấy. Cô con dâu nghe mẹ chồng nói cười khanh khách:
- Mẹ ơi, vài năm nữa bọn con mới sinh cháu. Với lại, có con bìu díu, con sợ không làm tốt việc, sếp người nước ngoài khó tính và nguyên tắc lắm, lại bị "quạt" và đuổi việc như chơi.
- Chúng con đang "kế hoạch" để còn làm kinh tế đã.- Anh Hiếu thì giải thích với mẹ như thế.
Cũng vì chán ngán cảnh bị mẹ chồng suốt ngày phàn nàn việc sinh cháu. Con dâu bà bàn với anh Hiếu mua nhà, dọn ra ở riêng. Anh Hiếu vì chiều vợ nên đã đồng ý. Vụ việc càng căng thẳng hơn khi anh Hiếu phát hiện vợ mình có quan hệ mờ ám với tay người nước ngoài ở công ty. Cuộc ly hôn nhanh chóng diễn ra. Anh Hiếu dọn về sống với bà. Suốt ngày, anh "bầu bạn" với rượu chè. Bà khuyên con hết lời nhưng dường như anh Hiếu bỏ mặc ngoài tai. Bà còn nghe người ta bàn tán, anh hay vào các vũ trường, quán bar và cặp với không ít cô gái chẳng ra gì. Nhưng mấy tháng gần đây, bà thấy anh Hiếu có vẻ tu tỉnh, đi làm đều đặn, hôm nào cũng về sớm và người không có mùi rượu bia. Bà mừng lắm, chắc anh đã suy nghĩ thấu đáo. Rồi bà mong, bà ngóng anh dẫn bạn gái về ra mắt.
Và giờ thì bà Nhàn sốc nặng khi anh Hiếu tuyên bố sẽ cưới cô tiếp viên vũ trường làm vợ. Cứ nghĩ đến việc một cô gái từng "làm đĩ" bước vào nhà, cùng ăn ở, sinh hoạt và gọi bà là mẹ, bà Nhàn cảm giác nghẹt thở. Dù cho anh Hiếu năn nỉ bao lần, mặt bà vẫn lạnh tanh: Anh cứ suy nghĩ đi rồi lựa chọn, một là mẹ, hai là cô gái đó! Anh gần 40 tuổi rồi, đủ trưởng thành và tỉnh táo để đưa ra quyết định chính xác.
Nhưng dù bà Nhàn có nhịn ăn hay chiến tranh lạnh cũng không thay đổi được lựa chọn của anh Hiếu. Hôm con trai tổ chức đám cưới ở tại một nhà hàng nho nhỏ, bà quyết không đến dự. Cả ngày, bà Nhàn đóng kín cửa, khép mình trong kinh phật. Hiểu bà không ưa gì cô con dâu mới nên anh Hiếu mỗi khi về thăm chỉ đi một mình. Lần nào anh đến bà cũng lặng thinh, không tỏ bất cứ thái độ gì. Chỉ khi anh đi rồi, những giọt nước mắt bà mới rơi xuống, ướt cả trang kinh về tình mẫu tử.
Nhận được tin bà Nhàn bị tai nạn giao thông, anh Hiếu vội vàng lao đến bệnh viện. Không lâu sau, Hương cùng con gái xách theo lỉnh kỉnh đồ đạc vào thăm bà. Thoáng nhìn thấy con bé, bà Nhàn đã nhận ra nét giống anh Hiếu ở cái miệng rộng và đôi lông mày đen, rậm. Hương nhanh nhảu giục con:
- Bảo Ngọc chào bà nội đi con.
Con bé có hai bím tóc xinh xắn chạy đến cạnh giường bà:
- Con chào bà nội!
Bà định cười chào lại nhưng thấy Hương liền trở mình, quay mặt vào phía trong tường, không nói một câu. Hương dỗ con:
- Thôi bà đang mệt, con ra ngoài với bố để bà nghỉ. Lúc khác vào chơi với bà.
Khi mẹ con Hương về rồi, bà Nhàn mông lung nghĩ: Gớm, cô ta cũng ghê thật, định dùng kế mang cháu ra để ta tha thứ và chấp nhận cho ư?
Mấy hôm sau đó, dù bà vẫn lạnh lùng không chuyện trò, cũng chẳng thể hiện tình cảm yêu quý hay ghét bỏ gì, kệ, suốt cả tuần bà nằm viện, Hương đều nấu nướng chu đáo, lựa những món ăn mà chị được chồng mách mẹ thích mang vào. Bà Nhàn lần nào cũng không ăn, nhưng Hương chẳng buồn vì điều đó. Sự tần tảo, cố gắng của chị vẫn không làm trái tim bằng "thép" của bà Nhàn lay động.
Ngày bà Nhàn ra viện, anh Hiếu đón mẹ về ở cùng vợ chồng mình để tiện chăm sóc. Không còn lựa chọn nào khác nên bà Nhàn đành gượng gạo chấp nhận. Mỗi ngày, ngồi xe lăn đẩy khắp nhà, bà quan sát thấy Hương quả là người phụ nữ biết vun vén cho gia đình. Đồ đạc bày biện chỗ nào cũng gọn gàng, ngăn nắp, nhất là gian bếp. Bận rộn với công việc nhưng từ khi bà Nhàn đến ở, hôm nào anh chị cũng về sớm. Anh Hiếu còn vui vẻ cùng vợ vào bếp nấu nướng - việc mà trước đây bà chưa từng thấy. Trong lúc hai vợ chồng anh Hiếu nấu cơm, Bảo Ngọc cứ sán vào bà, bắt chơi cùng. Đúng là một giọt máu đào hơn ao nước lã, bà Nhàn chẳng thể lạnh lùng với cháu. Hôm nay, hai bà cháu cùng mở tập vẽ để tô màu. Bảo Ngọc giơ bức tranh ra khoe:
- Bà nội ơi, hôm nay trên lớp cô giáo dạy cháu vẽ ngọn nến như trong bài hát "Ba ngọn nến lung linh".
Bà Nhàn nhìn vào bức tranh thắc mắc:
- Cháu vẽ đẹp quá. Mà cháu bảo vẽ ba ngọn nến sao bà thấy trong bức tranh có tới bốn?
- Ba ngọn nến này, cháu sẽ tô màu vàng là bố Hiếu, màu xanh là mẹ Hương, màu hồng là cháu, còn ngọn nến to nhất là cháu vẽ bà đấy ạ! - Bảo Ngọc cười giòn tan, những ngón tay mũm mĩm chỉ theo từng hình vẽ.
Bà Nhàn xúc động:
- Thế cháu định tô ngọn nến của bà màu gì?
Bảo Ngọc nói, giọng hớn hở:
- Dạ màu đỏ ạ! Vì màu đỏ ấm áp như ngọn lửa vậy. Bà có đồng ý không? Cháu mong bà ở mãi với cháu, để bốn ngọn nến gia đình mình luôn lung linh tỏa sáng bên nhau!
Nghe cháu gái nói, bà Nhàn rơm rớm nước mắt, quàng tay ôm chặt cháu vào lòng.
Hôm nay là ngày Hương khai trương bán quần áo. Bà Nhàn lựa từ sáng sớm bộ trang phục phù hợp. Trước khi đi, bà lại ban thờ, thắp một nén nhang cho chồng:
- Ông ơi! Ông có đồng tình với quyết định của tôi không? Xấu đẹp gì thì chúng nó cũng đã là vợ chồng và có con với nhau. Mấy năm qua giận chúng nó, tôi cũng có vui được đâu. Thôi thì sướng, khổ là do chúng chọn. Tôi thì vài năm nữa cũng xuống gặp ông rồi.
Hương trầm thoang thoảng bay, bà Nhàn khép cửa, nhẹ nhàng bước ra cổng. Bà giục lái xe:
- Sắp đến giờ rồi, anh đi nhanh lên không con cháu tôi đang chờ...!
A.T.H