Ninh Bình tập trung thu hút đầu tư và phát huy nguồn lực, phát triển du lịch văn hóa tạo động lực phát triển bền vững

LÊ CHUNG 

Tỉnh Ninh Bình là mảnh đất có bề dày truyền thống lịch sử - văn hóa, phong cảnh tự nhiên phong phú và đa dạng với 1.821 di tích lịch sử - văn hóa đã được xếp hạng, đặc biệt là di tích Cố đô Hoa Lư gắn với sự nghiệp của ba triều đại liên tiếp là nhà Đinh, nhà Tiền Lê và nhà Lý, xây dựng nền móng phát triển văn hóa Đại Việt.

Qua nghiên cứu và khảo cổ đã phát hiện nhiều di tích, di chỉ khảo cổ, văn tự thư tịch cổ ở giai đoạn đầu Công nguyên. Xác định tiềm năng, thế mạnh về lịch sử - văn hóa, tài nguyên thiên nhiên, ngay từ đầu những năm 2000, tỉnh Ninh Bình đã xác định tập trung ưu tiên phát triển du lịch gắn với bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị văn hóa - lịch sử của vùng đất Cố đô Hoa Lư. Tỉnh đã triển khai lập Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử - văn hóa Cố đô Hoa Lư, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 82/2003/QĐ-TTg ngày 29/4/2003, với mục tiêu chính là Bảo vệ, phát hiện, làm sáng tỏ và phong phú thêm các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể của khu di tích, làm tiền đề đề nghị UNESCO công nhận Cố đô Hoa Lư và Danh thắng Tràng An là Di sản hỗn hợp Văn hóa và Thiên nhiên thế giới. Cùng với đó, tập trung bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể, tiêu biểu là Lễ hội Cố đô Hoa Lư. Đây là những lợi thế lớn của Ninh Bình trong phát triển du lịch, có thể tạo nên sự khác biệt, tạo nên những sản phẩm du lịch đặc thù, có khả năng cạnh tranh và tạo nên thương hiệu riêng cho du lịch Ninh Bình.

Lễ hội Tràng An                                                    Ảnh: Đặng Thanh Kiều

Để phát triển du lịch, công tác quy hoạch phải đi trước một bước. Ninh Bình đã quan tâm thực hiện tốt các chính sách, pháp luật về quy hoạch, nhằm đảm bảo du lịch phát triển bền vững, tỉnh đã sớm đề xuất Chính phủ cho phép điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất phục vụ cho phát triển du lịch. Căn cứ quy hoạch tổng thể phát triển du lịch, UBND tỉnh đã điều chỉnh, bổ sung, lập quy hoạch chi tiết các khu, điểm du lịch cho phù hợp. Việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất liên quan đến kết cấu hạ tầng du lịch, các di tích lịch sử, văn hóa, danh thắng được thực hiện đảm bảo. Tỉnh đã tập trung các nguồn lực để đầu tư tôn tạo, bảo tồn các di tích lịch sử - văn hóa và xây dựng cơ sở hạ tầng du lịch từng bước đồng bộ, kết nối các khu du lịch trọng điểm của tỉnh và liên vùng, bên cạnh việc đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước, đã tập trung thu hút, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và các tầng lớp nhân dân thực hiện đầu tư các dự án đột phá về du lịch gắn với bảo tồn di sản, đảm bảo sinh kế cho người dân địa phương, với nguyên tắc lấy người dân làm trung tâm, thực hiện “sống trong di sản, bảo vệ di sản và hưởng lợi từ di sản”. Từ năm 2010 đến nay, toàn tỉnh có 25 dự án đầu tư phát triển du lịch bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước. Với phương châm “xã hội  hóa du lịch”, tỉnh Ninh Bình đã ban hành hàng loạt chính sách để thu hút các doanh nghiệp có tiềm lực tài chính, kinh nghiệm đầu tư cho phát triển du lịch: Nghị quyết số 15/2009-NQ/TU về phát triển du lịch Ninh Bình đến năm 2020, định hướng đến năm 2030; Nghị quyết số 02/2016-NQ/TU về bảo tồn, phát huy giá trị Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Quần thể Danh thắng Tràng An trong phát triển du lịch giai đoạn 2016 - 2020; Nghị quyết số 13/2008/NQ-HĐND về việc ban hành cơ chế, chính sách thu hút đầu tư vào Khu dịch vụ khách sạn trung tâm thành phố Ninh Bình; Quyết định số 28/2012/QĐ-UBND về việc ban hành quy định về chính sách ưu đãi và hỗ trợ đầu tư trên địa bàn tỉnh Ninh Bình; Quyết định số 590/2019 /QĐ-UBND về việc phê duyệt danh mục các dự án ưu tiên thu hút đầu tư và kêu gọi đầu tư giai đoạn 2018 - 2020 tỉnh Ninh Bình. Thực tế cho thấy, tỉnh đã thực hiện rất nhất quán theo phương châm làm đến đâu chắc đến đó, không thu hút đầu tư ồ ạt. Đặc biệt quan tâm đến các nguyên tắc phát triển bền vững, bảo vệ tài nguyên, môi trường, bảo tồn nguyên vẹn cảnh quan trong vùng di sản; tránh nguy cơ phá vỡ không gian văn hóa dân tộc dẫn đến mất bản sắc truyền thống. Đến nay tỉnh đã huy động hơn 16.200 tỷ đồng của doanh nghiệp đầu tư vào 38 dự án du lịch, khuyến khích các nhà đầu tư chiến lược đầu tư hình thành các khu dịch vụ du lịch phức hợp, dự án dịch vụ du lịch quy mô lớn, các trung tâm mua sắm, vui chơi giải trí, phố đi bộ, chợ đêm tại các địa bàn du lịch trọng điểm; các dự án đầu khách sạn từ 3 đến 5 sao, khách sạn nghỉ dưỡng, hệ thống nhà hàng đạt chuẩn, nhà hàng cao cấp phục vụ khách du lịch. Việc có thêm các doanh nghiệp chiến lược đầu tư vào du lịch Ninh Bình sẽ tạo nên bứt phá quan trọng góp phần hoàn thành mục tiêu là đưa du lịch cơ bản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Kết quả việc đầu tư kết cấu hạ tầng du lịch là điều kiện then chốt để nâng cao hiệu quả, tạo sức hấp dẫn cho du lịch Ninh Bình. Những chính sách thu hút đầu tư về hạ tầng cũng như cách quản lý nhà nước trong lĩnh vực du lịch đã mang lại một bộ mặt mới cho ngành du lịch. Điều này thể hiện ở việc du khách quốc tế đến Ninh Bình đã tăng cao, lượng khách quốc tế quay trở lại du lịch Ninh Bình và nghỉ dưỡng dài ngày có chuyển biến tích cực. Toàn tỉnh hiện có 650 cơ sở lưu trú du lịch; có 126 doanh nghiệp đầu tư kinh doanh dịch vụ du lịch. Cùng với đó, tỉnh quan tâm chú trọng xây dựng, phát triển thương hiệu du lịch Ninh Bình và đa dạng hóa sản phẩm du lịch. Đến nay, Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động, Tràng An được Chính phủ công nhận là Danh lam thắng cảnh cấp quốc gia; Cố đô Hoa Lư là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia; Cột kinh chùa Nhất Trụ, sập Long Sàng đền Đinh Tiên Hoàng  được công nhận là Bảo vật quốc gia. Đặc biệt, Khu du lịch sinh thái Tràng An được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới... Công tác bảo tồn, phát huy nghệ thuật hát Xẩm, hát Chèo, văn hóa Cồng chiêng được quan tâm; các sản phẩm làng nghề, làng nghề thủ công truyền thống gắn với phát triển du lịch được triển khai theo đúng Quy hoạch; nhiều đặc sản Ninh Bình đã được công nhận là món ăn nổi tiếng của Việt Nam và kỷ lục Châu Á: dê núi Trường Yên, rượu Kim Sơn, nem Yên Mạc, cơm cháy Ninh Bình, mắm tép Gia Viễn,... đã tạo nên những sản phẩm du lịch riêng có của ngành du lịch Ninh Bình.

Đối với việc phát triển đa dạng các sản phẩm du lịch, tỉnh đang ưu tiên đầu tư phát triển du lịch nông nghiệp kết hợp với xây dựng nông thôn mới, hình thành một số mô hình du lịch nông nghiệp, “làng du lịch”, “trang trại du lịch”, khuyến khích người dân các địa phương xây dựng nhà ở và các công trình dân sinh theo kiến trúc truyền thống, từng bước phục dựng không gian văn hóa kinh thành Hoa Lư xưa. Đồng thời, tập trung phát triển nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch sinh thái, du lịch văn hóa - tâm linh, du lịch cộng đồng, du lịch làng nghề truyền thống, đẩy mạnh phát triển du lịch kết hợp hội nghị, hội thảo, triển lãm, tổ chức sự kiện, du lịch thể thao, du lịch kết hợp chữa bệnh, du lịch trên sông, du lịch biển; bảo tồn và phát huy giá trị Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An để tạo ra sản phẩm đặc thù, hấp dẫn, có sức cạnh tranh cao; như liên kết với các địa phương và các công ty du lịch, lữ hành xây dựng, phát triển các tour, tuyến sản phẩm du lịch liên vùng và các sự kiện quảng bá du lịch như: tuyến du lịch chùa Bái Đính về đêm, các tuyến du lịch văn hóa tâm linh kết hợp du lịch biển Bắc Trung Bộ, các tuyến du lịch lễ hội tiêu biểu, tuyến du lịch hành trình qua các Kinh đô cổ; tổ chức các sự kiện du lịch. Hiện nay, tỉnh đang chỉ đạo ngành Du lịch phối hợp với các tỉnh trong vùng xây dựng tour con đường hành hương kết nối di sản, bắt đầu từ Quần thể Danh thắng Tràng An - Cố đô Hoa Lư - Động Am Tiên - Khu Tâm linh núi chùa Bái Đính - Khu Bảo tồn đất ngập nước Vân Long (Ninh Bình) - Khu Du lịch quốc gia Tam Chúc (Hà Nam) - Chùa Hương (Hà Nội). Thực hiện tốt các giải pháp đổi mới cách thức, nội dung, tăng cường ứng dụng công nghệ hiện đại, kết hợp nguồn lực Nhà nước và huy động sự tham gia của toàn xã hội trong hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch; nhất là đẩy mạnh việc chuyển đổi số trong việc tuyên truyền quảng bá, marketing du lịch, thuyết minh giới thiệu cho khách du lịch bằng cả âm thanh, hình ảnh thực tế ảo thông qua các ứng dụng du lịch thông minh. Bên cạnh đó, thực hiện hiệu quả công tác đảm bảo an ninh trật tự, an toàn giao thông, an toàn vệ sinh thực phẩm, vệ sinh môi trường.

Trong phát triển du lịch, tỉnh Ninh Bình đã chú trọng đến lợi ích của cộng đồng dân cư - nơi có tài nguyên du lịch; đảm bảo cho cộng đồng được tham gia và hưởng lợi từ hoạt động cung cấp dịch vụ du lịch, từ đó nâng cao trách nhiệm của cộng đồng trong việc bảo vệ tài nguyên và môi trường du lịch; đồng thời thực hiện mục tiêu xây dựng một đội ngũ, nguồn nhân lực có kiến thức, kỹ năng, khả năng tư duy để quản lý, sử dụng bền vững, khai thác hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường du lịch góp phần vào sự phát triển bền vững ở địa phương. Với việc thực hiện đồng bộ các nhóm chính sách và quy định của pháp luật về du lịch, du lịch Ninh Bình đã phát triển với tốc độ nhanh, giải quyết việc làm cho hàng chục nghìn lao động địa phương, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp sang dịch vụ, góp phần bảo vệ tài nguyên, môi trường, bảo tồn các giá trị văn hóa, lịch sử, góp phần nâng cao vị thế của tỉnh Ninh Bình so với các địa phương trong khu vực sông Hồng và trong cả nước. Năm 2001, khách du lịch đến Ninh Bình chỉ khoảng 300 nghìn người; đến năm 2019, Ninh Bình đã đón 7,65 triệu lượt, trong đó có gần 1 triệu lượt khách quốc tế, doanh thu du lịch đạt 3.600 tỷ đồng, tạo việc làm cho trên 21.000 người; năm 2020, mặc dù bị ảnh hưởng rất nặng nề của đại dịch Covid-19, tỉnh vẫn đón được 2,7 triệu lượt khách với doanh thu đạt 1.600 tỷ đồng; các chuyên trang du lịch quốc tế bình chọn Ninh Bình là điểm đến du lịch hấp dẫn hàng đầu Việt Nam và khu vực.

Việc tổ chức Năm Du lịch Quốc gia 2021 với chủ đề "Hoa Lư - Cố đô ngàn năm" sẽ là cơ hội để Ninh Bình tăng cường công tác quảng bá, xúc tiến tiềm năng, thế mạnh về du lịch Việt Nam nói chung và của tỉnh Ninh Bình nói riêng tới đông đảo bạn bè trong nước và quốc tế thông qua các cơ quan truyền thông, các hội chợ, hội nghị, hội thảo, giúp tăng cường liên kết hợp tác phát triển du lịch Ninh Bình với các địa phương trên cả nước; thu hút các nguồn lực đầu tư cho phát triển du lịch; mở rộng, nâng cao chất lượng các sản phẩm du lịch, xây dựng những sản phẩm du lịch mới, hấp dẫn, phù hợp với nhu cầu của thị trường khách du lịch; góp phần tích cực nâng cao vị thế, hình ảnh đất nước, con người Việt Nam nói chung và du lịch tỉnh Ninh Bình nói riêng, từng bước phục hồi, tạo bứt phá cho hoạt động du lịch sau đại dịch Covid-19. Đồng thời để thực hiện mục tiêu Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XXII, nhiệm kỳ 2020-2025 đề ra là phát triển hạ tầng, nhất là hạ tầng du lịch là một trong ba khâu đột phá chiến lược và một trong 6 chương trình trọng tâm của tỉnh trong giai đoạn 2021-2025; xây dựng Ninh Bình trở thành một trung tâm du lịch quốc gia và khu vực, với những sản phẩm du lịch đa dạng, đặc sắc, có chất lượng cao mang dấu ấn, đặc trưng riêng của vùng đất Cố đô Hoa Lư. Du lịch phải thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững./.

                                                   L.C

(Nguồn: TC VNNB 250-4/2021)