Nghệ sĩ Opera Việt Nam đầu tiên vào vai chính trong vở nhạc kịch kinh điển của thế giới trên sân khấu Châu Âu

KIỀU NGỌC ANH 

Năm 2017, trước khi tốt nghiệp Đại học tại Học viện Âm nhạc Liszt Ferenc (Franz Liszt), Nghệ sỹ trẻ Ninh Đức Hoàng Long, đã có vai diễn đầu tiên trong một vở opera nổi tiếng cùng các bạn diễn danh tiếng tại Cung Nghệ thuật Budapest (Müpa), Hungary. 

Vở diễn mà Ninh Đức Hoàng Long tham gia với vai diễn Brown, là “I Puritani” của Vincenzo Bellini (1801 - 1835), người được coi là nhà soạn nhạc quan trọng nhất của thể loại opera Italy đầu thế kỷ 19, bậc thầy trong thể loại opera bel canto.

Sau buổi diễn, chia sẻ cảm tưởng khi có dịp đứng cùng một sàn diễn với các đồng nghiệp nổi tiếng, Ninh Đức Hoàng Long xúc động cho hay đây là một vinh dự rất lớn đối với anh bởi “dàn diễn viên diễn cùng với tôi đều là các ngôi sao hạng A trong giới opera.” 

Ngôi sao lớn nhất mà Müpa mời tham dự vở opera cuối cùng của Bellini là nữ nghệ sỹ người Anh sinh sống tại Áo Jessica Pratt - thủ vai chính Evira. Cô là gương mặt quen thuộc của các sân khấu nhạc kịch lớn hàng đầu thế giới như Metropolitan, La Scala. Ngoài ra, nhạc trưởng, giọng nam chính đều là các ca sỹ đã có sự nghiệp lớn tại Italy, Nga và Hungary. Người trẻ nhất cũng hơn Long hàng chục tuổi và đã có kinh nghiệm trình diễn opera 10-15 năm. Được đứng cùng hàng ngũ diễn viên chính, có tên tuổi, trong một vở diễn được đầu tư lớn, Long có được trải nghiệm, anh cảm thấy đây là một cơ hội rất lớn của sự nghiệp mình, đồng thời Long cũng ước mơ một ngày nào đó anh sẽ được đóng vai chính trong một vở opera kinh điển của thế giới.

Nghệ sĩ Ninh Đức Hoàng Long trong vai diễn “Chàng Nemorino” của vở nhạc kịch L'elisir d'amore (Tình dược)

Vở nhạc kịch L'elisir d'amore nằm trong tour diễn dài 10 ngày của nhà hát Opera Hungary tại Romania, cuối tháng 8 và đầu tháng 9 năm 2019, đi qua 8 thành phố, trong đó có 4 thành phố lớn. Tham gia vở diễn có khoảng hơn 200 nghệ sĩ, gồm cả dàn nhạc, dàn hợp xướng... Điều đáng ghi nhận trong vở Nhạc kịch này, Nghệ sĩ trẻ Ninh Đức Hoàng Long, người con của quê hương Ninh Bình, thành viên Ban VHNT Trẻ, Hội VHNT Ninh Bình, được đóng vai chính, “Chàng Nemorino”. Như vậy, Ninh Đức Hoàng Long đã ghi dấu trong lịch sử opera Việt Nam khi trở thành nghệ sĩ Việt Nam đầu tiên vào vai chính trong vở nhạc kịch kinh điển của thế giới trên sân khấu châu Âu.

Vở nhạc kịch L'elisir d'amore (Tình dược) của nhà soạn nhạc nổi tiếng thế giới người Ý Gaetano Donizetti, do đạo diễn tên tuổi Torokony Attila dàn dựng. Giám đốc nhà hát Opera Hungary Okovacs Szilveszter, Trưởng Ban giám khảo hai cuộc thi Thanh nhạc quốc tế mà Long giành giải nhất đã chọn Long vào vai diễn này. Với một nghệ sĩ vừa mới tốt nghiệp như Long được đóng vai phụ đã là niềm mơ ước, chứ chưa nói đến vai chính bởi xung quanh là rất nhiều những nghệ sĩ tên tuổi đã có thâm niên biểu diễn từ 20 – 30 năm.

Tuy nhiên là nghệ sĩ người châu Á, tham gia cùng các diễn viên châu Âu, lại biểu diễn trước hàng ngàn khán giả châu Âu, Long cũng có đôi chút áp lực, lo lắng, và anh đã vượt qua đó bằng nỗ lực hết mình. Nhưng Long cũng có may mắn, đó là mấy năm qua Long đã được nhiều người Hungary biết đến qua cuộc thi trên truyền hình. Sau buổi diễn, nhiều người đến chúc mừng, họ nói nếu nhắm mặt lại nghe thì họ sẽ không biết được đây là một người Việt Nam hát tiếng mẹ đẻ của họ.

Đóng cùng với Ninh Đức Hoàng Long, vào vai nữ chính Adina là nghệ sĩ Miklosa Erika - một trong những nghệ sĩ opera hàng đầu Hungary. Là một giọng nữ cao Soprano huyền thoại của Hungary, cô từng giữ vai diễn Nữ hoàng bóng đêm nhiều năm ở nhà hát top 1 thế giới Metropolian ở Mỹ.

Vai Nemorino là dấu mốc quan trọng trong sự nghiệp của Ninh Đức Hoàng Long. Ước mơ của một giọng ca opera sau những năm học tập, rèn rũa là được biểu diễn có khi chỉ trong một vở diễn của nhà hát. Long thấy mình quá may mắn vì cơ hội đã đến từ rất sớm. Ở Hungary, nghệ sĩ không có biên chế với nhà hát mà làm việc qua hợp đồng theo buổi diễn. Một nghệ sĩ cùng lúc có thể diễn cho nhiều nhà hát. Vai diễn này sẽ là bước đệm để Long có cơ hội tham gia vào những vở diễn khác ở những nhà hát khác, cũng như nghĩ đến những sân khấu lớn hơn trên thế giới.

Để đến được với những thành công, Long đã cố gắng không ngừng. Người Việt Nam dù thể lực yếu hơn so với các nghệ sĩ Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản hay châu Âu…, nhưng về giọng hát cũng không kém hơn họ, nhưng Long hiểu rằng, điểm yếu của mình là nền tảng văn hóa về nghệ thuật cổ điển không bằng người châu Âu, bởi ngay từ khi còn nhỏ, người châu Âu đã được tiếp xúc hàng ngày với nhạc cổ điển, opera… Cho nên ngay từ khi đặt chân đến nước ngoài Long đã tìm hiểu, học hỏi, nghiên cứu rất nhiều về âm nhạc cổ điển và opera.

Không có nhiều sinh viên có thể bước qua kỳ tuyển chọn vào khoa opera. Chẳng hạn như tại Học viện âm nhạc Liszt Ferenc, trong 2 năm, chỉ có 5 sinh viên qua vòng tuyển chọn học thạc sĩ chuyên ngành biểu diễn Opera. Và không phải ai tốt nghiệp rồi cũng được mời biểu diễn tại nhà hát. Việc lựa chọn, đào thải rất cao, có khi có 30 người thi chỉ chọn được 3 người, thí sinh Hungary cũng bị loại nếu không đủ tiêu chuẩn. 

Khi mới đến Hungary học tập, Long gần như bắt đầu từ con số 0, phải học lại từ đầu. Khi ấy, Long nghĩ con đường duy nhất là cố gắng.

Nghệ thuật ppera của Hungary nhìn chung là phát triển nhưng vẫn có những hạn chế so với những nước như Mỹ, hay Đức. Bởi kinh tế của những quốc gia kia mạnh hơn, nên họ đầu tư mọi mặt và thu hút nhân tài tốt hơn. Tuy nhiên Hungary vẫn nằm trong cái nôi âm nhạc cổ điển chung của châu Âu với quá trình phát triển từ lâu đời. Nhiều nghệ sĩ Hungary hiện nay là những tên tuổi lớn của opera thế giới. Nền nghệ thuật opera ở nhiều quốc gia châu Á, hay các nước lân cận như Ba Lan, Séc, Slovakia…chưa thể phát triển bằng được với Hungary. Tiếp thu nền nghệ thuật opera phát triển ở Hungary với một người Việt Nam như Long đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng. Long hiểu điều đó và anh đã không để lãng phí thời gian trong học tập.

Ở Hungary nhà nước đầu tư để phổ cập opera khá tốt. Ví dụ, vào dịp hè, hàng đoàn xe bus miễn phí chở học sinh từ các tỉnh lẻ vào thành phố xem opera cả tháng trời. Với họ, nhà hát opera vẫn là cái nôi văn hóa quan trọng nên họ rất quan tâm bảo tồn. Dù ít nhưng tầng lớp khán giả trẻ vẫn yêu thích và chịu bỏ tiền đi nghe opera. Hầu hết các nhà hát ở trong tình trạng sống tốt, mỗi buổi biển diễn luôn có trên 80% số ghế kín khán giả và các nhà hát đều hoạt động kín lịch trong năm. Long nghĩ rằng các loại hình nghệ thuật như Tuồng, Chèo, Cải lương, Ca kịch… ở Việt Nam mà được quan tâm như vậy thì sự bảo tồn, phát huy sẽ tốt hơn rất nhiều.

 Là một nghệ sĩ hát opera, trước đây Long có người quản lý, đó chính là thầy giáo của Long. Tuy nhiên từ tháng 2 vừa qua ông kiêm nhiệm chức Giám đốc của nhà hát Operett Budapest do đó ông khá bận. Hiện nay, quản lý của Long là công ty Virtuozok – công ty giữ bản quyền cuộc thi truyền hình mà Long giành giải Nhất năm 2018. Long đã đặt chân vào nhà hát Opera Hungary với vai diễn chính. Bởi vậy, Long  đã nghĩ đến những cơ hội vượt qua biên giới của Hungary đế đến những quốc gia khác như Mỹ hay Đức... Công ty quản lý đang hỗ trợ cho Long chuẩn bị cho những kế hoạch như vậy.

Với hàng loạt những giải thưởng trong và ngoài nước, đã đặt chân vào nhà hát danh tiếng của Hungary với vai diễn chính. Khi đạt được những thành công như thế, Long đang nghĩ đến những mục tiêu khác để phấn đấu, chứ không ngồi nghĩ lại xem mình đã làm được, đạt được những gì. Với Long khi mình đạt được dấu mốc này rồi, thì có nhiều dấu mốc khác lớn hơn, giống như việc mình càng học càng thấy mình dốt vậy. Khi mình đạt được cái này rồi lại càng cảm thấy nhỏ bé so với những cái lớn hơn nữa.

Suy nghĩ về tiềm năng của nghệ sĩ opera trong nước với sân khấu nước ngoài, để có thêm những nghệ sĩ được tham gia vao các vai diễn của các vở nhạc kịch kinh điển của thế giới, Long cho rằng: Quan trọng nhất là mình phải tập trung vào học tập, công việc mình làm. Không phải nhà nước ít quan tâm đến việc đưa sinh viên nghệ thuật ra nước ngoài đào tạo. Tuy nhiên, có những trường hợp sinh viên - không chỉ riêng với lĩnh vực âm nhạc khi ra nước ngoài không chịu học nữa, mà chuyển sang đi kiếm tiền, kinh doanh. Khi đến những đất nước phát triển hơn, họ gặp quá nhiều điều cám dỗ. Muốn đạt được thành công trước hết mình phải vượt qua những cám dỗ kinh tế, mình phải nỗ lực gấp hai, gấp ba lần so với người khác. Với những nỗ lực như vậy, người nghệ sĩ cũng cần cả yếu tố may mắn nữa.

Trở lại với vai diễn Nemorino trong vở nhạc kịch L'elisir d'amore. Trước khi dàn dựng vở ông Okovacs Szilveszter (Giám đốc nhà hát Opera Hungary) nói: “Tôi đã nhắm vai diễn Nemorino cho Long vì cậu ấy hoàn toàn thích hợp. Là một trong những thành viên Ban giám khảo 2 cuộc thi thanh nhạc quốc tế tại Hungary năm 2016 và 2018 mà Long giành giải Nhất, tôi đã dành thời gian quan sát cậu ấy. Long đã tiến bộ rất nhanh và đã tiến được khoảng cách rất xa từ so với 3 năm trước. Ninh Đức Hoàng Long là một nghệ sĩ trẻ tài năng”.

K.N.A