“Bà chúa sân khấu tuồng" -Nghệ sĩ Nhân dân Đàm Liên qua đời ở tuổi 77

NSND Đàm Liên tên thật là Đàm Thị Liên, sinh năm 1943 tại xã Xuân Long, Đồng Xuân, Phú Yên. Bà sinh ra trong một gia đình có nghề tuồng, ông ngoại là chủ gánh hát Bầu Leo, mẹ cũng là một nghệ sĩ tuồng với nghệ danh đào Cúc. Bà bắt đầu đi học tuồng với những nghệ sĩ - đồng nghiệp của mẹ trong đoàn tuồng Liên khu 5 từ năm bà 14 tuổi.

Năm 1960, nghệ sỹ trẻ Đàm Liên học diễn vai Trưng Trắc trong vở tuồng Trưng Nữ Vương, sau đó có dịp biểu diễn cho Bác Hồ xem và được Bác khen, nên nhiều người đùa gọi bà là "cô Trưng Trắc của Bác Hồ".

Năm 1970, bà về công tác tại Nhà hát Tuồng Việt Nam. Tại đây, bà tiếp tục trau dồi thêm phong cách nghệ thuật tuồng Bắc và trở thành nghệ sỹ nổi tiếng, được công chúng mến mộ với nhiều vai diễn xuất sắc trong nhiều vở tuồng từ truyền thống đến hiện đại như: vai Đào Tam Xuân trong vở “Nữ tướng Đào Tam Xuân”, Ái Nương trong vở "Trần Bình Trọng", Loan Dung trong vở "Lý Phụng Đình", Liễu Nguyệt Tiêm trong vở "Đào Phi Phụng", Bà Huyện trong vở "Nghêu sò ốc hến", Phương Cơ trong vở “Ngọc lửa Hồng Sơn”, công chúa Quỳnh Nga trong vở "Thạch Sanh", Hồ Nguyệt Cô trong vở  “Hồ  Nguyệt  Cô  hóa  cáo”, vai má Tư trong vở kịch tuồng hiện đại “Không còn đường nào khác”...

Tuy nhiên, vai diễn để đời của NSND Đàm Liên trong lòng công chúng là vai diễn xuất thần “Ông già cõng vợ đi xem hội”, được biểu diễn lần đầu năm 1979. Với vai này, NSND Đàm Liên đạt được kỷ lục trong nghệ thuật tuồng Việt Nam với hơn 2.000 đêm diễn.

NSND Đàm Liên còn thực hiện một công trình nghiên cứu về tiếng cười trong nghệ thuật tuồng. Bà nghiên cứu ra 16 điệu cười riêng của mình và làm một băng hình giới thiệu những tiếng cười. Bà cũng là người đầu tiên cho ra mắt VCD, DVD tuồng ở Việt Nam mang tên “Nghệ thuật tuồng qua những vai diễn của Nghệ sỹ nhân dân Đàm Liên” vào năm 2007. Bà cũng đã từng mang nghệ thuật tuồng Việt Nam đi biểu diễn ở nhiều nước như: Nga, Ba Lan, Ý, Đức, Pháp, Hà Lan, Tây Ban Nha, Ấn Độ…

Trong sự nghiệp diễn xuất của mình, NSND Đàm Liên đã giành được 5 Huy chương Vàng, 3 Huy chương Bạc tại các Liên hoan nghệ thuật chuyên nghiệp toàn quốc. Bà còn giành được Huy chương Vàng "Tiếng cười đầu tiên" và Huân chương Kháng chiến hạng Nhì. Năm 1993, bà được trao tặng danh hiệu NSND.

Nghệ sĩ Nhân dân (NSND) Đàm Liên, người được mệnh danh là “Bà chúa sân khấu tuồng”, đã qua đời ngày 25/4 tại Hà Nội, hưởng thọ 77 tuổi.

Lễ viếng của NSND Đàm Liên sẽ diễn ra vào hồi 9h ngày 28/4, lễ truy điệu và đưa tang vào 10h ngày 28/4, hỏa táng tại Đài hóa thân Hoàn Vũ, Hà Nội./.

P.V